Phay là một quá trình gia công vật liệu từ khối vật liệu thô thành sản phẩm cuối cùng được thực hiện trên máy phay. Hiện nay gia công phay đã được thực hiện trên máy có công nghệ hiện đại, mang lại nhiều lợi ích hơn cho người dùng đó là máy CNC. Quá trình phay trên máy phay CNC được gọi là phay CNC.

Bao gồm việc sử dụng các công cụ cắt, tỉa, mài,… được quay với tốc độ định sẵn. Sau đó, đưa vào tiếp xúc với các chi tiết gia công. Các chi tiết này thường được giữ cố định bằng thiết bị kẹp gọi là đồ gá.

Khi thực hiện gia công, hướng chuyển động của lưỡi cắt và chiều của phôi chuyển động cùng hướng hoặc ngược lại. Từ đó chia thành hai loại: Phay thuận và phay nghịch.

Phương pháp Phay Thuận

1. Khái niệm Phay Thuận

+ Phay Thuận là quá trình Phay mà ở đó chiều quay của dao và chiều tiến của bàn máy cùng chiều nhau (Như hình mô tả)

2. Ưu điểm của Phay Thuận

+ Chiều sâu cắt giảm dần do đó cải thiện được độ nhám và không có hiện tượng trượt

+ Có thể kéo dài tuổi thọ, độ bền của dao lên tới 50%

+ Lực cắt luôn đè lên chi tiết nên gia công đồ gá dễ dàng và rẻ tiền hơn

+ Nhiệt cắt tương đối ít và có xu hướng giảm dần

3. Nhược điểm của phương pháp Phay Thuận

+ Va đập mạnh khi cắt do chiều dày cắt từ dày đến mỏng, dễ mẻ dao, tuổi thọ máy thấp

+ Gia công tốt được khi máy có độ khử dơ tốt và chêm bàn máy được siết chặt

+ Khó gia công chi tiết cơ lớp vỏ cứng: thép cán nóng….

Phương pháp Phay Nghịch

1. Khái niệm Phay Nghịch

+ Phay Nghịch là quá trình Phay mà ở đó chiều quay của dao và chiều tiến của bàn máy ngược chiều nhau (Như hình mô tả)

2. Ưu điểm của Phay Nghịch

+ Gia công thô đạt năng suất cao

+ Khó mẻ dao do cắt chi tiết từ mỏng đến dày

+ Được dùng rộng rãi nhất là đối với máy cũ do khử được độ dơ của máy.

+ Ít va đập và máy chạy êm hơn.

3. Nhược điểm của phương pháp Phay Nghịch

+ Thành phần lực cắt luôn có xu hướng kéo chi tiết lên, nên lực kẹp lớn

+ Phoi có thể bị kẹp giữa răng dao và bề mặt chi tiết gia công gây trở ngại cho việc cắt gọt.

+ Có hiện tượng trượt khi lượng chạy dao nhỏ

Khi nào nên phay thuận – phay nghịch?

Để gia công bằng 2 phương pháp phay một cách hiệu quả, bạn cần chú ý các yếu tố sau:

Phay thuận 

• Không thích hợp để phay vật đúc, rèn và phôi phay có vảy trên bề mặt.
• Phương pháp này dễ dàng và thích hợp để phay các phôi dài và mỏng.
• Thích hợp dùng làm nhẵn bề mặt.

Phay nghịch

• Thích hợp phay bề mặt vật đúc, rèn, vật liệu cứng, yêu cầu độ chính xác thấp.
• Thích hợp gia công các rãnh.

Ngoài ra, khi phay từ dày xuống mỏng, bạn cần chú ý vị trí của dao phay. Chúng ta cần tạo thành phôi dày khi lưỡi dao cắt vào phôi. Và phôi mỏng khi lưỡi dao cắt ra để đảm bảo quá trình phay ổn định.

Một số lưu ý khi phay thuận – phay nghịch

Để phay thuận – phay ngược một cách tối ưu, bạn cần lưu ý:

• Phay thuận có xu hướng lướt dao và phay nghịch có xu hướng ăn sâu. Vì vậy, nếu có các góc bên trong vật liệu, tốt nhất nên sử dụng phay thuận.

• Để gia công một số vật liệu mềm, chẳng hạn như đồng, tốt nhất nên sử dụng phay nghịch. Vật liệu cần mài hoàn thiện, nên sử dụng phay thuận.

• Để phay các vật liệu khó chế tạo, nên sử dụng phay thuận. Vì phay thuận không chỉ có thể giảm biến dạng cắt, lực cắt mà còn giảm tiêu thụ điện năng.

• Ngược lại, khi vật liệu cứng, chẳng hạn như gia công phôi rèn.Bạn nên sử dụng phương pháp phay ngược.

• Quá trình gia công trên máy phay CNC thường được thực hiện trên cơ sở gia công máy phay thông thường. Vì vậy, sẽ không gặp phải hiện tượng da cứng trên bề mặt gia công. Do đó, việc gia công trên máy phay CNC thường áp dụng phương pháp phay thuận.

Trên thực tế, người lập trình cần đa dạng phương pháp phay. Một số sản phẩm có thể sử dụng lồng ghép cả 2 phương pháp phay. Nhưng về cơ bản, mỗi phương pháp sẽ chỉ định cách sử dụng tối ưu riêng.

Việc hiểu rõ đặc điểm cũng như trường hợp sử dụng của từng phương pháp giúp bạn chọn được loại gia công phù hợp. Từ đó nâng cao năng suất sản phẩm cũng như rút ngắn thời gian cắt gọt sản phẩm bởi phương pháp phay thuận – phay nghịch hợp lý.